Jan Terlouw (1931) is schrijver, fysicus en voormalig politicus voor D'66. Hij schreef vele jeugdboeken waaronder Koning van Katoren en Oorlogswinter. Daarnaast heeft Jan Terlouw een aantal korte verhalen en boeken geschreven, zoals Hoed u voor mensen die iets zeker wetenDe Derde Kamer en Naar zeventien zetels. Samen met zijn dochter Sanne schrijft hij o.a. detectiveboeken.
Vrijheid
In de 4 mei lezing vorig jaar vertelde ik er over hoe ik als dertienjarige jongen de bevrijding meemaakte. Ik stond in de tuin van de pastorie in Wezep. Mijn vader was dominee. Lichamelijke sportiviteit was hem volkomen vreemd, hij kon niet zwemmen, niet schaatsen. Hij schreed als een prediker in een donker pak. Ik zag dat er Canadezen aan kwamen. Uit mijn andere ooghoek zag ik mijn vader huppelen. Hij huppelde de bevrijders tegemoet met rare kromme sprongen. Het leerde me hoe blij alle volwassenen waren met vrijheid.
Vrijheid is een buitengewoon belangrijk begrip. Ik vind dat we erg vanzelfsprekend met vrijheid omgaan. In een onvrije staat wordt dat wel gehinderd. Maar we zijn zo gewend aan vrij zijn dat het vandaag de dag nogal wel eens ontaardt in vrijblijvendheid. In lekker doen wat je wilt zonder te beseffen dat het te maken heeft met vrijheid van anderen. Vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld is heel belangrijk, maar wat als het wordt ingezet om aan te zetten tot haat? Het is nodig om daar over na te blijven denken, want voor je het weet hanteer je het als een egoïstisch begrip.
Montesquieu zei al: “je bent vrij als je kunt doen wat je moet doen”. Met andere woorden: je bent vrij als je je geweten kunt volgen, als dat niet wordt verhinderd.
Verantwoordelijkheid
Het hebben van plichten is een recht. Je kunt mensen rechten geven, dat is belangrijk. Maar mensen hebben net zoveel behoefte aan plichten als aan rechten. Als ze plichten hebben dragen ze verantwoordelijkheid, en dan horen ze erbij. Ik houd van verantwoordelijkheid dragen. Ik ben een oudste zoon, ik ben sinds mijn zeventiende voorzitter geweest, eerst van de studentenverenigingen en daarna is het zo ongeveer mijn beroep geworden. Ik werd voor D’66 in de Tweede Kamer gekozen. En dat Het is nogal wat als het volk jou kiest als hun vertegenwoordiger. Dan moet je dat ook uitstralen en daar naar handelen. Verantwoordelijkheid nemen zit in mijn aard.
Genade
Er is niet één procent van de mensen op de wereld die het zo getroffen heeft als ik. Ik heb een redelijk goed verstand meegekregen, ik ben mijn hele leven hartstikke gezond en sterk geweest. Ik kom uit een familie van liefhebbende mensen, heb een fantastische vrouw en kinderen, die ook allemaal prima in het leven staan. Ik ben in de omstandigheid van vrijheid opgegroeid, buiten de Tweede Wereldoorlog om, maar daardoor heb ik vrijheid meer weten te waarderen. Dat is genade. Het is niet iets wat ik verdiend heb, maar wat mij is toegeworpen is. En daar ben ik heel dankbaar voor.
